Cà gai leo: Đặc điểm, tác dụng và cách dùng

Cà gai leo hay còn gọi là cây gai dây, cà lù, cà vạnh, cà bò, tên khoa học là Solanum procumbens thuộc họ Solanaceae. Chúng thường được trồng ở tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam. Từ xưa, loại cây này được biết đến là thảo dược trong việc điều trị bệnh gan và một số bệnh lý khác. Để biết rõ được cà gai leo có tác dụng gì và cách sử dụng ra sao, mời bạn đọc cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây!

Cây cà gai leo và những đặc điểm nổi bật

Cây cà gai leo có chiều dài trung bình từ 60 đến 100cm, lá màu xanh, thuôn dài và mọc so lo nhau. Phần lá ở bên dưới gốc cây có hình hơi tròn, nhìn giống lưỡi rìu, mặt dưới của lá thì nhiều lông trắng còn mặt trên có nhiều gai. Cây cho ra quả mọng, bóng, màu đỏ, hình cầu đường kính dao động từ 7 đến 9mm và có hạt màu hơi vàng. 

Trong y học cổ truyền, cà gai leo được xem là cây thuốc nam quý, có vị hơi the, tính ấm với tác dụng giải độc gan, tăng cường chức năng gan rất tốt. Cho đến nay, y học hiện đại đã nghiên cứu và cho thấy loại cây này có chứa các hoạt chất tốt cho gan. Đặc biệt là khả năng hỗ trợ điều trị cho người bệnh bị viêm gan B rất hiệu quả. 

Cà gai leo có tác dụng gì và cách dùng ra sao?

Tác dụng của cà gai leo

Loại cây này thường được dùng để trị phong thấp, đau nhức các đầu gân xương, ho gà, sâu răng, dị ứng, cảm cúm, giải độc rượu bia, chống say tàu xa, trị rắn độc cắn. Hiện nay, cà gai leo đã được chứng minh có tác dụng trong việc điều trị viêm gan do virus, xơ gan và hỗ trợ điều trị ung thư. 

Một số nghiên cứu về tác dụng của cà gai leo đã cho kết quả rất tốt trong việc làm thuốc chữa viêm gan, đặc biệt là viêm gan B mãn tính. Đồng thời, loại cây này còn có khả năng làm giảm nhanh các triệu chứng lâm sàng mệt mỏi, đau tức bên sườn phải, da niêm mạc vàng, nước tiểu vàng… Tác dụng điều trị xơ gan, viêm gan do virus và hỗ trợ điều trị ung thư của cà gai leo cũng được các nghiên cứu chứng minh và cho ra kết quả rất tốt. 

Các hoạt chất chứa trong cà gai leo và đặc biệt là glycoalcaloid có thể làm chậm sự tiến triển của xơ và giảm mức độ xơ giai đoạn sớm. Dịch chiết toàn phần từ cà gai leo cũng có tác dụng chống oxy hóa rất tốt. Nó còn chống viêm, làm giảm tổn thương do oxy hóa gây nên ở gan và bảo vệ gan hiệu quả. Trong một nghiên cứu về cây cà gai leo cũng công bố dịch chiết toàn phần từ loại cây này và glycoalcaloid đều có công dụng chống oxy hóa, có ý nghĩa tương ứng là 47,5% và 38,1%. 

Ngoài ra, dịch chiết từ loại cây này còn được chứng minh thêm với khả năng ức chế được một số dòng tế bào ung thư do virus như thế bào ung thư gan, ung thư cổ tử cung… Bên cạnh đó, nó cũng có khả năng ức chế gen gây ung thư do vi rút. Theo đó, cũng còn nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng cà gai leo chữa bệnh gan rất hiệu quả. Loại cây này giúp kích thích quá trình sản sinh tế bào gan, hạ men gan và chống viêm mạnh. 

Từ những kết quả nghiên cứu trên, bạn có thể thấy rằng cà gai leo là một trong những dược liệu quý trong việc hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan, ngăn ngừa xơ gan, hạ men gan, bảo vệ gan và giải độc cho gan rất hiệu quả. 

Cách dùng cà gai leo chữa bệnh 

Các bài thuốc sử dụng cà gai leo chữa bệnh phổ biến nhất bao gồm:

• Chữa đau lưng, tê thấp: Chuẩn bị cà gai leo, lá lốt, dây gấm, kê huyết đằng, thổ phục linh, mỗi loại 10g. Sau đó đem sao vàng rồi sắc, mỗi ngày uống 1 thang. Sử dụng liên tục từ 15 đến 30 thang. 
• Chữa ho do viêm họng: Dùng thân hoặc rễ và lá cà gai leo, chuẩn bị khoảng 15g và 30g lá chanh. Sắc làm nước uống, chia làm 2 phần bằng nhau và dùng hết trong ngày. Uống liên tục 5 đến 7 ngày. 
• Chữa xơ gan, viêm gan và hỗ trợ ngăn ngừa tế bào gây ung thư: Chuẩn bị 30g cà gai leo (thân, rễ, lá), 10g cây dừa cạn, 20g cây diệp hạ châu (cây chó đẻ ). Đem tất cả đi sao vàng rồi sắc để uống hàng ngày, mỗi ngày dùng một thang. 
• Trị dị ứng, ho gà, cảm cúm, đau lưng, rắn cắn, đau nhức xương, thấp khớp: Sử dụng 15 – 20g lá hoặc rễ cây cà gai leo, sắc và uống hàng ngày. 
• Bài thuốc giải rượu: 100g cà gai leo khô sắc với 400ml nước còn 150ml, dùng ngay khi còn ấm. Hoặc dùng 50g cà gai leo khô hãm với nước sôi cho người say rượu uống thay nước. 
• Bài thuốc hỗ trợ điều trị các bệnh về gan: Chuẩn bị 35g cà gai leo (dùng phần rễ hoặc lá), sắc với 1 lít nước còn 300ml thì chia đều làm 3 phần bằng nhau, uống hết trong ngày. 

Lưu ý: Đối với người mắc viêm gan B, đang dùng thuốc kháng virus nhưng chưa hiệu quả, người men gan cao, mỡ máu, bệnh nhân u gan, u xơ gan, suy giảm chức năng gan, người thường xuyên tiếp xúc với rượu bia nếu muốn dùng cây cà gai leo cần thực hiện:

Mỗi ngày dùng 40g cà gai leo hãm với nước sôi hoặc sắc để uống. Cũng có thể kết hợp cùng với mật nhân và cây xạ đen, liều lượng cụ thể: 

• Cây mật nhân: 10g
• Cây xạ đen: 30g
• Cây cà gai leo: 30g

Các vị thuốc đem rửa sạch, hãm hoặc sắc với 1,5 lít nước, đun sôi ở lửa nhỏ và duy trì trong 10 phút. Chắt lấy nước, uống trong ngày và dùng khi còn nóng. 

Một số lưu ý khi dùng cây cà gai leo

• Trẻ em dưới 6 tuổi, phụ nữ mang thai, người bị huyết áp thấp, người mắc bệnh về thân, người đang điều trị bệnh lý theo phác đồ của bác sĩ không nên sử dụng cà gai leo.
• Không nên lạm dụng, chỉ nên dùng trong liều lượng khuyến cáo.
• Trước khi sử dụng cà gai leo vào điều trị, bạn có thể tham khảo qua ý kiến của bác sĩ để được tư vấn đúng về liều lượng, cách dùng, thời gian dùng và cách phối hợp sao cho an toàn và hiệu quả nhất. 

Trong các loại thảo dược có lợi trong việc chăm sóc và bảo vệ gan thì cà gai leo được xếp vào nhóm dược liệu hàng đầu. Nhưng người bệnh cũng lưu ý rằng tình trạng sức khỏe và cơ địa mỗi người là khác nhau. Thế nên, trước khi sử dụng bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe để có được cách sử dụng đúng và hiệu quả nhất nhé!