Cây huyết dụ – Thần dược có lợi cho người bị bệnh máu

Cây huyết dụ là một loại dược liệu quen thuộc đối với người dân Việt Nam. Đặc biệt, ở các vùng nông thôn không khó để bắt gặp những cụm cây màu đỏ tía vô cùng đẹp mắt được trồng trước hoặc trong vườn nhà. Trong Đông y, dược liệu được chế biến thành thuốc có thể hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau, và các bài thuốc này đã được lưu truyền trong dân gian cho đến ngày nay. 

Đặc điểm của cây huyết dụ – Dược liệu quý trong dân gian

Cây huyết dụ có tên khoa học là Cordyline Terminalis Kunth và có tên gọi khác là cây phát dụ, huyết dạ đỏ, long huyết. Là một loài thực vật mọc thấp dưới mặt đất. Cây có màu đỏ tía tô nổi bật và vô cùng đẹp mắt nên thường được trồng làm cảnh trong vườn nhà hoặc ngoài công viên.

Ngoài ra, cây còn bao gồm những đặc điểm nổi bật như:

• Thân cây nhỏ và mảnh, cao khoảng 2m, có nhiều đốt sẹo, ít phân nhánh. 
• Lá cây mọc tập trung thành 2 dãy ở ngọn với hình lưỡi kiếm. Có chiều dài từ 20 – 50cm và rộng từ 5 – 10cm. Ở cả hai mặt lá đều là màu đỏ tía hoặc một mặt có màu đỏ, một mặt thì màu xám. 
• Hoa của cây huyết dạ sẽ mọc thành cụm trên ngọn, chụm hoa có thể mọc dài từ 30 – 40 cm. 
• Quả cây có hình cầu, thuộc dạng quả mọng. 

Bạn có thể bắt gặp loại cây này ở khắp các tỉnh thành bởi khí hậu ở nước ta rất phù hợp với đặc điểm sinh trưởng của chúng. Trong Đông y, loại cây này được dùng nhiều để làm thuốc chữa bệnh. Lá cây chính là bộ phận được dùng nhiều nhất, thường được người ta thu hái quanh năm khi lá đã trưởng thành, có thể dùng dưới dạng đã sấy khô hoặc dạng tươi. 

Các công dụng nổi bật của cây huyết dụ

Trong Y học cổ truyền, cây huyết dụ có vị ngọt, tính bình, được quy vào can, thận. Có tác dụng: mất máu, tiêu ứ, cầm máu, bổ huyết. Nhờ vậy, dược liệu thường được để điều trị các bệnh lý bao gồm: rong kinh, băng huyết, lao phổi có ho thổ huyết, kinh nguyệt ra nhiều, lậu huyết, cấn thương bị sưng, viêm ruột, phong thấp, đau nhức xương khớp, kiết lỵ ra máu, trị ho gà ở trẻ nhỏ, viêm ruột,…

Trong y học hiện đại, một số nghiên cứu đã tìm ra loại dược liệu này có chứa các thành phần có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa ung thư dạ dày và chống viêm. Ngoài ra, huyết dụ có tính kháng khuẩn cao, có tác dụng mạnh đối với các loại Enterococcus, Staphylococcus,… Thành phần dược lý trong huyết dụ cũng được chứng minh là có thể làm tăng sự co bóp tử cung, gây độc tế bào ung thư.

Liều dùng của cây huyết dụ trong các bài thuốc điều trị còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh và mục đích sử dụng. Theo khuyến cáo từ bác sĩ y học cổ truyền, liều lượng sử dụng được cho là hợp lý là khoảng 20 – 30g huyết dụ dạng tươi và 6 – 8g huyết dụ ở dạng khô. Lưu ý, người bệnh tuyệt đối không được dùng với liều lượng lớn, vượt quá lượng khuyến cáo và không dùng trong thời gian dài. Tốt nhất, để đảm bảo an toàn cũng như đạt quả hiệu điều trị, người bệnh nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Bài thuốc điều trị bệnh có dùng cây huyết dụ

Một số bài thuốc chữa bệnh trong Đông y có dùng cây huyết dụ được áp dụng phổ biến nhất bao gồm:

Bài thuốc chữa chảy máu cam, ho ra máu: Chuẩn bị khoảng 30g huyết dụ tươi, 20g cỏ nhọ nồi, 20g trắc bách diệp đã được sao cháy. Mang nguyên liệu đã chuẩn bị sắc với nước, chia thành 2 – 3 lần uống hết trong mày. 

Bài thuốc chữa lao phổi: Đem sắc khoảng 60 – 100g lá huyết dụ tươi hoặc 30 – 60 lá huyết dụ khô, sau đó lấy nước uống mỗi ngày. 

Bài thuốc chữa băng huyết, rong kinh: Lấy 20g lá huyết dụ tươi, 8g rễ cỏ gừng, 10g đài hoa mướp, 10g rễ cổ tranh thái nhỏ. Đem tất cả đi sắc cùng với 300ml nước đến khi còn lại 100ml, chờ nước nguội thì chia thành 2 lần uống hết trong ngày. 

Bài thuốc chữa bệnh trĩ: Mang 20g lá huyết dụ tươi đi sắc cùng với 200ml nước đến khi còn 100ml thì tắt bếp, lấy nước uống hết trong ngày. 

Bài thuốc chữa ho ra máu, thổ huyết: Chuẩn bị 10g lá huyết dụ tươi, 8g rễ cây rẻ mạt, 4g lá thài lài tía phơi khô trong bóng râm. Sau đó, đem sắc cùng 4g trắc bách diệp sao đen, lấy nước và uống thành 2 – 3 lần trong ngày. 

Bài thuốc chữa khí hư bạch đới ở phụ nữ: Lấy 30g lá huyết dụ tươi, 20g lá thuốc bỏng, 20g bạch đồng nữ sắc cùng nước và dùng uống hàng ngày. 

Bài thuốc chữa tiểu ra máu: Sử dụng khoảng 20g lá cây huyết dụ, 20g rễ cỏ tranh, 10g đài tổn của quả mướp, 8g rễ cỏ gừng. Đem tất cả đi sắc với 400ml nước đến khi còn 100ml thì ngưng, dùng nước uống thành 2 lần trong ngày. 

Bài thuốc chữa kiết lỵ: 20g lá huyết dụ tươi, 12g cỏ nhọ nồi, 20g rau máu tươi rửa sạch, để ráo rồi đem giã nát. Sau đó, thêm một chút nước vào và đánh đều, lọc bỏ bã, lấy nước chia làm 2 lần uống mỗi ngày. 

Bài thuốc chữa sốt xuất huyết: Dùng 20g huyết dụ tươi, 20g cỏ nhọ nồi, 20g trắc bách diệp đã được sao đen đi sắc, lấy nước uống thành 2 – 3 lần trong ngày. 

Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây huyết dụ

Ngoài những công dụng của huyết dụ trong điều trị bệnh, dược liệu còn có thể gây ra một số tác dụng phụ. Do đó, trước khi sử dụng bạn cần phải đặc biệt lưu ý một số điều dưới đây:

• Không dùng lá cây huyết dụ tươi cho phụ nữ mang thai, phụ nữ sảy thai, nạo phá thai hoặc sau sinh bị sót nhau thai. 
• Thận trọng khi dùng cho trẻ nhỏ, người cao tuổi.
• Trước khi dùng huyết dụ cần rửa thật sạch. 
• Hiệu quả điều trị của các loại dược liệu thường chậm hơn so với thuốc Tây y. Vì vậy, bạn cần phải kiên trì sử dụng, không ngắt quãng, không bỏ ngang. 
• Tùy vào tình trạng bệnh, cơ địa của mỗi người mà hiệu quả, thời gian chữa bệnh bằng cây huyết dụ sẽ khác nhau. 
• Một số người có thể bị dị ứng với thành phần của cây huyết dụ, gây nên các phản ứng kích ứng, quá mẫn,… lúc này bạn cần ngưng sử dụng và thông báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
• Không được tự ý ngưng sử dụng thuốc Tây để dùng huyết dụ trị bệnh. Đồng thời, nếu bạn đang dùng huyết dụ thì cũng không nên dùng thuốc Tây để tránh các thành phần phản ứng với nhau. 

>>> Xem thêm tác dụng của các loại thảo dược khác:

Cây xạ đen – Thần dược trị ung thư

Rau má khô – Dược liệu điều trị bệnh và làm đẹp da

Xuyên tâm liên – Dược liệu trị cảm, sốt, ho

Cây diệp hạ châu – Thần dược thanh độc, thanh can lợi mật

Nhìn chung, cây huyết dụ là một loại dược liệu có công dụng quý cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền, dược liệu có mặt trong nhiều bài thuốc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý như: đau nhức xương khớp, chảy máu, trị, phong thấp,… Tuy nhiên, bất kể phương pháp điều trị nào cũng đều có những tác dụng phụ đi kèm, chính vì vậy trước khi sử dụng bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia Đông y.