Cây râu mèo là gì? Tác dụng và các bài thuốc trị bệnh

Cây râu mèo được biết đến là một dược liệu điều trị bệnh trong Đông Y. Người ta thường dùng cây này để điều trị sỏi thận, đau khớp, viêm gan, viêm thận, sỏi bàng quang,… Không chỉ vậy, chúng còn rất có lợi cho sức khỏe của chúng ta. Vậy cách dùng và tác dụng cụ thể của cây râu mèo như thế nào, mời bạn đọc tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Có thể bạn quân tâm:

• Cây diệp hạ châu – Thần dược thanh độc, thanh can lợi mật
• Tác dụng của cây cỏ xước – “Thần dược” chữa bệnh ai cũng nên biết

Câu râu mèo là gì?

Cây râu mèo còn có tên gọi khác là bông bạc, cây mao trao thảo và có tên khoa học là Orthosiphon stamineus Benth thuộc họ bạc hà (Lamiaceae). Là loại cây ưa sáng, ưa ẩm, chịu bóng ít, thường mọc trên đất nhiều chất mùn ở ven rừng, gần nước hoặc thung lũng.

Cây râu mèo sống được lâu năm, thường cao từ 40 – 70cm hoặc có thể cao hơn. Thân vuông, cứng, mọc đứng, màu tím là chủ yếu, có ít lông, ít phân cành. Lá mọc đối, gân lá nổi rõ ở mặt dưới, gần giống hình trứng. Cụm hoa mọc thẳng ở ngọn thân và đầu cành, hoa có màu trắng hoặc hơi tím.

Người ta thường dùng toàn cây râu mèo trên mặt đất để làm thuốc, thu hái khi cây chưa ra hoa và phơi hoặc đem sấy khô. Loại cây này khi khô được dùng cùng các vị thuốc khác hoặc có thể dùng đơn độc để hỗ trợ điều trị một số bệnh. 

Tác dụng của cây râu mèo 

• Hạ huyết áp, hạn chế tần số hô hấp: Lá cây râu mèo có tác dụng hạ huyết áp, điển hình là hạ huyết áp tâm thu do tác dụng giãn mạch, làm giảm hậu gánh của tim và lợi tiểu. Tuy nhiên, tác dụng này mới chỉ được thí nghiệm trên chó bằng đường tiêm truyền tĩnh mạch với liều 0,179g/kg cho thấy tác dụng hạ huyết áp và giảm tần số hô hấp.
• Tác dụng lợi tiểu: Theo thí nghiệm, dịch chiết từ râu mèo có tác dụng tăng cường các bài tiết nước tiểu và các chất điện giải Na, K, Cl.
• Bệnh thận và sỏi thận: Các nghiên cứu trên bệnh nhân đã cho thấy cây râu mèo có thể kiềm hóa máu. Hơn nữa, các hoạt chất orthosiphonin và muối kali có trong loại cây này còn có tác dụng giữ cho acid uric và muối urat ở dạng hòa tan, từ đó ngăn ngừa được sự lắng đọng của chúng để tạo thành sỏi thận, kết hợp với tính năng lợi tiểu thì vị này được dùng để ngăn ngừa và điều trị sỏi thận rất tốt. 
• Trị đau nhức cho người bệnh gout: Với tác dụng thông tiểu, kháng viêm cây râu mèo rất có lợi cho người bị bệnh gout. Do một số thành phần hóa có trong cây này có thể làm giảm lượng ure, axit uric và clorua trong cơ thể.
• Tăng cường sức đề kháng: Trong cây râu mèo có chứa các hoạt chất flavonoid với tác dụng chống oxy hóa và chống lại gốc tự do gây hại cho tế bào và hệ miễn dịch của cơ thể. 
• Hạ đường huyết: Vị thuốc này có khả năng hạ đường huyết ở những bệnh nhân bị tiểu đường nhờ thành phần acid ursolic và do cơ chế kích thích sự hình thành glycogen ở gan. Tuy nhiên tác dụng này không phải lúc nào cũng có hiệu quả. 
• Bảo vệ gan: Cây râu mèo đã được chứng minh là có khả năng bảo vệ gan không bị tổn thương do dùng quá liều thuốc hạ sốt paracetamol.

Một số bài thuốc từ cây râu mèo

• Bài thuốc lợi tiểu: Đem rửa sạch 40g râu mèo, 6g hoạt thạch, 30g thài lài trắng rồi sắc lấy thuốc uống 2 – 3 lần/ngày, sử dụng đều đặn cho đến khi triệu chứng được khỏi hắn.
• Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Rửa sạch 50g râu mèo tươi, 50g khổ qua, 6g cây xấu hổ, đem sắc cùng 800ml nước, để lửa nhỏ cho đến khi còn 250ml. Dùng khi còn ấm nóng, mỗi ngày dùng 1 tháng và áp dụng liên tục trong 1 tháng. 
• Hỗ trợ điều trị sỏi thận, sỏi niệu: Rửa sạch 10g râu mèo để hãm với nước sối (giống như pha trà), ngày uống 2 lần và dùng trước bữa ăn khoảng 15 phút.
• Hỗ trợ điều trị bệnh gan, thanh nhiệt giải độc cơ thể: Chuẩn bị râu mèo khô, cỏ lưỡi rắn, chó đẻ, cỏ mực 30g mỗi loại và 20g atiso. Rửa sạch các dược liệu đã chuẩn bị rồi sắc lấy thuốc uống 2 – 3 lần/ngày, dùng trong 3 tuần thì nghỉ 1 tuần rồi lại tiếp tục dùng trong 3 tháng.
• Hỗ trợ điều trị viêm thận phù thũng: Rửa sạch 30g râu mèo, 30g bạch hoa, 30g thiệt thảo, 30g má đề. Đem sắc cùng 1 lít nước trên lửa nhỏ cho đến khi còn 500ml, dùng ngay khi còn ấm.
• Hỗ trợ điều trị viêm đường tiểu: Lấy râu mèo, thài lài, chó đẻ răng cưa mỗi loại 30g, rửa sạch rồi sắc với 800ml nước, để lửa nhỏ, đun khoảng 15 phút. Mỗi ngày dùng 1 thang, áp dụng liên tục trong 1 tuần.
• Hỗ trợ điều trị thận mãn tính, viêm bàng quang, viêm đường ruột: Dùng 40g rau mèo, 30g rễ ý di, 30g tù giải đã được rửa sạch đem sắc cùng 500ml nước cho đến khi còn một nửa. Uống ngay khi còn ấm, mỗi ngày dùng 1 thang liên tục trong 3 tuần rồi ngưng 1 tuần để theo dõi.

Một số lưu ý khi sử dụng cây râu mèo

Trước khi sử dụng loại dược liệu này bạn cần lưu ý một số điều sau để tránh những ảnh hưởng không đáng có.

• Phụ nữ có thai, đặc biệt là 3 tháng đầu phải thật thận trọng khi dùng thuốc và chỉ dùng khi có chỉ định, hướng dẫn từ bác sĩ.
• Dùng dược liệu này kéo dài có thể tác động tới sự cân bằng ion K+, Na+,… Vì vậy, không nên dùng quá nhiều trong thời gian dài, nên dùng với liều lượng được khuyến cáo và áp dụng trong một thời gian nhất định.

Cây râu mèo là một vị thuốc với nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cũng như dùng đúng bài thuốc, đúng liều lượng thì bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng nhé!