Ngộ độc thủy ngân và những điều cần biết 

Thủy ngân là kim loại nặng có độc tính cao, nếu tiếp xúc với chúng quá nhiều có thể khiến con người bị ngộ độc và gặp các triệu chứng nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho sức khỏe. Vậy ngộ dộc thủy ngân là gì, nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị ra sao? Mời bạn cùng GDV Sport tìm hiểu trong nội dung dưới đây!

Ngộ độc thủy ngân là gì?

Thủy ngân chính là một nguyên tố hóa học được tìm thấy trên khắp thế giới. Có thể tìm thấy trong đất, đá, nước, thậm chí là trong không khí dù có lượng rất nhỏ. Nó tồn tại nhiều nhất ở dạng cinnabar và tồn tại ở một số dạng như kim loại lỏng, dưới dạng hơi và trong các hợp chất hữu cơ và vô cơ. Thủy ngân có kí hiệu hóa học là Hg và số nguyên tử là 80. 

Trong nhiều thế kỷ trước, thủy ngân được sử dụng để làm thuốc điều trị, tạo ra hỗn hống (amalgams) và nhiều ứng dụng khác trong công nghiệp. Trong quá trình sử dụng, các chuyên gia đã phát hiện ra các dạng thủy ngân đều có thể gây bệnh cho con người. Khi tiết xúc với thủy ngân, tùy thuộc vào liều dùng, đường hấp thu, thời gian tiếp xúc, chúng có thể gây độc cho con người. 

Một số dạng thủy ngân hợp chất và đơn chất sẽ độc hơn các dạng khác. Các triệu chứng ngộ độc thủy ngân thường khác nhau nhưng chúng đều gây bệnh nhiều nhất ở não và hệ thần kinh. Đặc biệt, những người bị bệnh về phổi, thận… và thai nhi là nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng.

Trên thực tế, rất nhiều vật dụng có chứa thủy ngân và có thể gây nên sự phơi nhiễm độc hại. Chúng có mặt hầu như ở khắp mọi nơi, kể cả nơi làm việc, trong nhà… Ví dụ, ở nhà máy nhiệt điện hoạt động bằng cách đốt than sẽ tạo nên thủy ngân (nguồn thủy ngân cao nhất sẽ đưa vào không khí), trong nhiệt kế gia đình, bóng đèn huỳnh quang tiết kiệm năng lượng loại mới, hải sản, pin nút… Tất cả đều là các nguồn độc thủy ngân tiềm năng. 

Nguyên nhân gây nên ngộ độc thủy ngân

Các nguyên nhân gây ngộ độc thủy ngân có thể là do:

Ngộ độc qua đường hít thở

Ngộ độc thủy ngân qua đường hít thở thường xảy ra khi thủy ngân bị bay hơi trong không gian kín. Khi các sản phẩm như nhiệt kế, van, thiết bị y tế hoặc các sản phẩm khác có chứa thủy ngân bị vỡ làm chúng thoát ra ngoài. 

Nếu nhiệt độ càng nóng, thủy ngân có thể hóa hơi nhanh hơn, làm sự phơi nhiễm trở nên trầm trọng. 

Ngộ độc qua đường ăn uống, tiếp xúc với da

Ăn uống chính là một trong những nguyên nhân khiến bạn bị ngộ độc thủy ngân phổ biến nhất. Thủy ngân thường được hấp thu nhiều ở dạng thủy ngân hữu cơ methylmercury. Nếu càng có nhiều methylmercury trong môi trường, nồng độ trong mô cá sẽ càng cao.

Ở các con cá lớn, chúng không thể thải bỏ methylmercury, đặc biệt là ở loài ăn thịt cá nhỏ như cá mập, cá ngừ, cà cờ, cờ cờ xanh…, nồng độ methylmercury có thể cao hơn. Chính vì vậy, những người ăn nhiều các loại cá này có thể bị ngộ độc thủy ngân. 

Ngoài ra, thủy cân vô cơ như các hợp chất thủy ngân có trong pin, thường xuyên gây nên độc tính cho con người khi ăn phải hoặc hấp thụ qua da. Nhiều hợp chất thủy ngân vô cũng có thể là một chất ăn da. 

>>> Đọc thêm:

Riêng tư: Ngộ độc thực phẩm là gì? Tại sao lại bị ngộ độc thực phẩm

Nhiễm độc chì – Nhận biết những triệu chứng nguy hiểm tính mạng

Triệu chứng sớm của ngộ độc thủy ngân

Triệu chứng thần kinh 

Khi bị ngộ độc thủy ngân, thần kinh sẽ bị ảnh hưởng dẫn đến các triệu chứng điển hình như: 

• Suy giảm trí nhớ
• Cơ thể bị tê bì
• Hay hồi hộp hoặc lo lắng
• Thường xuyên cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng, phiền muộn
• Run lẩy bẩy

Ngoài ra, khi hàm lượng thủy ngân độc trong cơ thể tăng lên thì các triệu chứng khác cũng sẽ xuất hiện. Các triệu chứng này có thể khác nhau, tùy vào độ tuổi và mức độ phơi nhiễm. 

Triệu chứng ngộ độc thủy ngân ở người lớn

Nếu người lớn bị ngộ độc thủy ngân có thể gặp phải một số triệu chứng phổ biến như:

• Yếu cơ
• Bị khó thở và khó đi hoặc đứng thẳng
• Cảm giác như đang ngậm kim loại trong miệng
• Mất cảm giác ở tay, mặt hoặc một số bộ phận khác trên cơ thể
• Rối loạn khả năng vận động phối hợp
• Suy giảm thị giác, thính giác, khả năng nói
• Buồn nôn hoặc ói mửa

Triệu chứng ngộ độc thủy ngân ở trẻ em

Trẻ bị ngộ độc thủy ngân có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển trong những năm tháng đầu đời. Các triệu chứng có thể nhận biết trẻ đang bị ngộ độc thủy ngân như:

• Không nhận thức được cuộc sống xung quanh
• Suy giảm kỹ năng vận động
• Khó khăn trong việc học nói hoặc hiểu ngôn ngữ
• Khả năng suy nghĩ, giải quyết vấn đề yếu kém
• Không thể phối hợp tay với mắt tốt

Các triệu chứng của ngộ độc thủy ngân có xu hướng diễn tiến âm thầm theo thời gian khi một người tiếp xúc thường xuyên với chúng. Trong một số trường hợp, ngộ độc thủy ngân có thể bùng phát nhanh chóng nếu có sự cố ô nhiễm thủy ngân cụ thể. 

Nếu thấy cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ là ngộ độc thủy ngân thì bạn cần đến ngay trung tâm phòng chống độc tại các bệnh viện để được xử lý và điều trị kịp thời. 

Điều trị ngộ độc thủy ngân như thế nào?

Loại bỏ các nguồn gốc thủy ngân

Đầu tiên để điều trị ngộ độc thủy ngân, người bệnh cần loại bỏ tất cả nguồn thủy ngân mà mình tiếp xúc dẫn đến ngộ độc. Nếu nguyên nhân bắt nguồn từ thực phẩm, ví dụ như hải sản, người bệnh cũng cần ngừng ăn các loại thức này ngay lập tức. 

Thay đổi môi trường sống 

Nếu người bệnh bị ngộ độc thủy ngân có liên quan đến nơi làm việc hoặc tiếp xúc với môi trường đã bị ô nhiễm thủy ngân, các bác sĩ sẽ yêu cầu di chuyển đến nơi ở mới để làm giảm sự phơi nhiễm. 

Ngộ độc thủy ngân có thể gây nên tác dụng phụ lâu dài, do đó việc điều trị và theo dõi sẽ dựa trên từng trường hợp nhiễm bệnh cụ thể. 

Sử dụng liệu pháp thải sắt (Chelation therapy)

Đối với trường hợp bị ngộ độc thủy ngân nghiêm trọng sẽ cần điều trị bằng liệu pháp Chelation. Đây là một phương pháp loại bỏ độc tố và kim loại nặng ra khỏi cơ thể bằng cách dùng các tác nhân thải sắt. 

Một số loại thuốc được dùng trong phương pháp này có nhiệm vụ liên kết với các kim loại nặng trong máu, chất độc sau đó loại bỏ thông qua bài tiết nước tiểu. Tuy nhiên, điều trị bằng phương pháp này có thể đi kèm với rủi ro và tác dụng phụ nhất định. Vậy nên, Chelation thường được bác sĩ chỉ định khi thực sự cần thiết. 

Tuy thủy ngân là chất gây độc cho con người nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp điều trị tiêu chuẩn đối với những trường hợp bị ngộ độc thủy ngân. Vì vậy, tốt nhất bạn nên chủ động tránh tiếp xúc với thủy ngân độc hại và loại bỏ các yếu tố rủi ro nhằm giảm thiểu mức thủy ngân trong cơ thể.