Có thể bạn chưa biết – Tác dụng của cây dền gai

Rau dền gai luôn được biết đến như một món ăn dân dã trong những bữa cơm gia đình Việt. Tuy nhiên, rất nhiều người vẫn chưa biết hết lợi ích tuyệt vời của loại thảo dược này. Cùng tìm hiểu về tác dụng của cây dền gai qua bài viết dưới đây của GDV Sport nhé!

>>> Xem thêm: Cây xạ đen – thần dược trị ung thư

Rau dền gai là gì?

Rau dền gai hay còn được gọi là cây cỏ gai hay rau dền hoang. Cây này thường bị nhầm lẫn với nhiều loại trong họ rau dền, vì vậy, chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết về đặc điểm của cây rau dền gai.

Đặc điểm của cây dền gai

• Cây dền gai thuộc cây thân thảo sống quanh năm, mọc thẳng, chiều cao khoảng 20 – 60cm và phân thành nhiều nhánh.
• Thân xanh, đỏ hoặc nâu, có góc cạnh hoặc có đường vân dọc, có gai ở các nách lá và không có lông.
• Các lá đơn và mọc so le. Lá có hình dạng bầu dục, dài từ 4 – 9 cm, rộng 1 – 6cm. Mỗi lá có khoảng 8 gân nổi rõ ở mặt dưới lá. Cả hai mặt lá đều nhẵn, có nhiều chấm mờ nhỏ li ti. Mặt dưới lá thường có màu tím, mặt lá trên có màu xanh lục.

• Cụm hoa đơn tính mọc cùng một gốc và mọc thành cụm không cuống. Hoa rau dền gai rất nhỏ, mang màu xanh lục. Chúng không có cánh hoa nhưng có đến 5 lá đài và hoa cái nằm ở gốc gai, hoa đực nằm ở ngọn có 5 nhị.
• Quả dền gai hình chóp, được bao bọc bởi đài hoa và bên trong chỉ có 1 hạt.
• Hạt hình dẹt, hình trứng trứng, màu đen hoặc nâu đỏ. Các hạt được phân tán bởi ra không khí hoặc nước. Mỗi cây thường có 230.000 hạt. 

Phân bố

Cây dền gai là loài cây dại thường mọc ở ven đường, ruộng bỏ hoang, bãi cỏ, những vùng nương rẫy dễ trồng loại cây này và có thể tìm thấy ở hầu hết các tỉnh thành từ miền Bắc vào miền Nam.

Thu hái và bảo quản cây dền gai

• Bộ phận dùng: Toàn bộ cây dền gai.
• Thu hái: cây này có thể thu hái quanh năm.
• Chế biến: Dền gai có thể dùng tươi hoặc khô. Sau khi thu hái, cây dền gai được rửa sạch, sắt nhỏ và phơi khô.
• Bảo quản: Dược liệu được đóng trong các túi zip kín hoặc bao bì kín, bao bì hút chân không và để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

Thành phần hóa học của cây dền gai

Rau dền gai chứa nhiều thành phần bổ dưỡng cho cơ thể như:

• Giá trị dinh dưỡng trong 100g rau dền gai cung cấp khoảng 40kcal; nước 80g; protein 4,5g; chất béo 0,19g; carbohydrate 8,4 g; chất xơ 1,9g, canxi 400mg; phospho 100 mg; sắt 9 mg, natri, kali, vitamin C, B3,…
• Rễ chứa α-spinasterol và một số sterol, axit béo,saponin, n-ankan, ancol tự do đã được tìm thấy trong chiết xuất ete dầu hỏa của loại thảo dược này.
• Chất flavonoid rutin đã được tìm thấy trong các bộ phận trên mặt đất với nồng độ lên đến 1,8%, và thành phần axit hydrocyanic có trong lá.

Tác dụng của cây dền gai với sức khỏe

Rau dền gai không chỉ là món ăn bổ dưỡng trong các bữa cơm thường ngày mà tác dụng của cây dền gai còn nhiều lợi ích đối với sức khỏe của con người.

Theo Đông y, cây có vị ngọt nhạt và tính hơi lạnh nên có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt giải độc và trừ thấp. Mỗi bộ phận của cây đều có công dụng trị bệnh khác nhau, cụ thể dược liệu này được sử dụng để:

• Giúp xương chắc khỏe, hạn chế tình trạng thiếu xương, loãng xương, thoái haóa cột sống, điều trị bệnh đau mỏi xương khớp, đau lưng, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống
• Điều trị chứng da nổi mẩn ngứa.
• Tác dụng của cây dền gai hỗ trợ điều trị chứng chảy máu cam, kiết lỵ.
• Hỗ trợ cải thiện bệnh thận.
• Làm mát, thải độc và bảo vệ sức khỏe gan.
• Ngăn ngừa bệnh đái tháo đường.
• Điều trị ho có đờm, ho khan.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh phụ khoa như kinh nguyệt thất thường, khí hư.

Tác dụng của cây dền gai chữa bệnh gì?

Dưới đây là một số bài thuốc cổ truyền ứng dụng tác dụng của cây dền gai chữa bệnh mà bạn có thể tham khảo.

Rau dền gai điều trị bệnh gai cột sống

Tác dụng của cây dền gai trong hỗ trợ chữa bệnh gai cột sống bởi chúng có chứa các thành phần cải thiện lão hóa xương. Dược liệu này được ứng dụng trong bài thuốc sắc và thuốc đắp như sau:

Chuẩn bị:

• Hoa và rễ cây dền gai 200g.
• Nước lọc 500ml.

Cách thực hiện sắc thuốc:

• Hoa và rễ rau dền đem rửa sạch dưới vòi nước sạch nhằm loại bỏ đất cát và bụi bẩn. Sau đó để khô ráo nước.
• Cắt nhỏ hoa và rễ rau dền gai 3 – 4 cm.
• Cho rễ và hoa đã cắt nhỏ vào nồi, đổ toàn bộ nước vừa chuẩn bị vào và đun đến khi sôi thì giảm nhỏ lửa.
• Đun nước dền gai khoảng 15 – 20 phút sau đó tắt bếp.
• Sau đó tiến hành lọc loại bỏ hoa và rễ chỉ lấy phần nước tinh chất.
• Nước này đem dùng trong ngày, chia thành hai lần uống.
• Nước rau dền gai có mùi vị thơm, khá dễ uống và màu sắc ngả vàng.

Kết hợp đồng thời với uống thuốc là phương pháp đắp lá dền gai.

Chuẩn bị:

• Lá rau dền gai 400g.
• Muối 2,5 thìa cafe.
• Chày cối để giã.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch lá rau dền gai và để 5 phút cho ráo nước.
• Cho toàn bộ lá và muối tinh khiết vừa chuẩn bị trước vào cối, giã mạnh cho nát.
• Khi đã giã nhuyễn thì để hỗn hợp này vào khăn mùi xoa hoặc một mảnh vải và đắp lên vị trí bị gai cột sống 2 lần trong một ngày.

Tác dụng của cây dền gai chữa đau khớp, thoát vị đĩa đệm

Phương pháp chữa thoát vị đĩa đệm từ rau dền gai được thực hiện như sau:

Chuẩn bị: 

• Cây chìa vôi 40g
• Cây cỏ xước, tầm gửi, lá lốt, cây cỏ ngươi mỗi loại 25g

Cách thực hiện: 

• Rửa sạch các vị thuốc trên, sắc với 1-2 lít nước đến khi cạn còn khoảng một nửa thì tắt bếp. 
• Nước thuốc được chia uống 2 – 3 lần trong ngày và tốt nhất nên uống sau bữa ăn 40 phút. 

Tác dụng của cây dền gai trong điều trị thoái hóa cột sống

Chuẩn bị: Rau dền gai và muối hạt.

Cách thực hiện: 

• Rau dền gai ngâm nước muối và rửa với nước để loại bỏ các chất bụi bẩn.
• Khi nước sôi thì cho rau dền vào và đun trong khoảng 15 – 20 phút.
• Đợi nước thuốc nguội và bỏ thêm một vài hạt muối để uống.

Kiên trì thực hiện liên tục trong một tháng sẽ thấy triệu chứng bệnh thoái hóa cột sống được cải thiện rõ rệt và xương khớp linh hoạt hơn.

Tác dụng của cây dền gai chữa sỏi thận

Chuẩn bị: Rễ rau dền gai (sao vàng) và vỏ quả bí đao 30g; kim tiền thảo, rễ thiên lý, rễ cỏ tranh, đậu đen (rang thơm), mã đề mỗi loại 16g.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch các dược liệu trên và sắc với 600ml đến khi cạn còn 300ml nước, chia uống 3 lần/ngày.
• Dùng liên tục trong 8 – 10 ngày sau đó nghỉ vài ngày mới tiếp tục sử dụng nếu bệnh vẫn chưa thuyên giảm.

Chữa mụn nhọt chưa vỡ

Tác dụng của cây dền gai còn được ứng dụng chữa những nốt mụn, nhọt chưa vỡ. Thực hiện như sau:

• Rau dền gai được rửa sạch, ngâm với nước muối loãng để loại bỏ tạp chất.
• Sau đó, giã nát và đắp lên vị trí có mụn nhọt từ trong 2 tiếng.
• Mỗi ngày nên đắp từ 3 lần để vết mụn nhọt xẹp nhanh chóng hơn.

Điều trị ứ huyết và trật đả

Để khắc phục tình trạng ứ huyết, bạn nấu 15g cành và lá của cây dền gai khô với 500ml nước. Uống liên tục hàng ngày sẽ thấy triệu chứng bệnh thuyên giảm nhanh chóng.

Tác dụng của cây dền gai trị ho có đờm

Chuẩn bị: 

• Lá và thân cây dền gai 100g
• Kim ngân hoa và lá bồng bồng mỗi loại 40g
• Cam thảo đất 30g

Cách thực hiện: Sắc các dược liệu trên với 1000ml nước đến khi cạn còn một nửa, chia thuốc thành 3 phần và sử dụng hết trong ngày. Người bệnh áp dụng bài thuốc cây dền gai này trong 1 tuần bệnh sẽ khỏi.

Tác dụng của cây dền gai trong điều trị viêm hoặc đau họng

Cách làm rất đơn giản như sau: 

• Rửa sạch một lượng lá và thân cây rau dền gai và ngâm với nước muối loãng.
• Sau đó, giã nhuyễn rau dền hoặc nhai chung với ít muối và vài lát gừng rồi nuốt nước.
• Mỗi ngày nên nhai từ 2 – 3 lần để làm dịu cơn đau họng.

Điều trị kinh nguyệt không đều

Sắc 40g rau dền gai, 40g bạch thau với 1000ml nước và uống trong ngày.

Rau dền gai trị bỏng nhẹ

Sử dụng rau dền gai giã nhuyễn đắp lên vết bỏng giúp làm dịu vết thương. Bạn có thể thực hiện 3 lần/1 ngày để vết bỏng mau lành và hạn chế để lai sẹo.

Tác dụng của cây dền gai trị khí hư và bạch đới

Chuẩn bị: Rau dền gai 40g và lá bạc hà đen 30g.

Cách thực hiện:

• Các nguyên liệu trên thái nhỏ và phơi khô sau đó sắc với 1000ml đến khi cạn còn một nửa thì lọc lấy phần nước để uống. 
• Chia nước thuốc thành nhiều phần và uống hết trong ngày. Bài thuốc này đạt hiệu quả sau khoảng 8-10 ngày sử dụng.

Chữa da nổi mẩn ngứa do tiếp xúc

Chuẩn bị: Rau dền gai, lá hẹ tươi, rau sam mỗi loại 100g.

Cách thực hiện:

• Đem rửa sạch các nguyên liệu kể trên và giã nát.
• Sau đó, đắp lên vùng bị nổi mẩn đỏ.
• Thực hiện đắp 3 lần mỗi ngày và chỉ sau vài ngày triệu chứng bệnh sẽ giảm dần.

Tác dụng của cây dền gai chữa đau đầu, chóng mặt, huyết áp cao

Sắc rau dền gai và cỏ mần trầu mỗi vị 200g với 1000ml nước đến khi cạn cong một nửa thì gạn lấy phần nước để uống. Nước thuốc nên được uống trong ngày và chia 3 lần mỗi  ngày.

Chữa thiếu máu, thiếu sắt

Một món ăn được biết đến với tác dụng chữa thiếu máu, thiếu sắt rất tốt đó là sử dụng rau dền gai và gan heo. Bạn cần chuẩn bị rau dền gai 200g và gan heo mỗi loại 100g, đem xào ăn vài lần trong tuần.

Chữa rắn cắn

Chuẩn bị: hạt rau dền 10g và phèn chua 1g.

Cách thực hiện: 

• Giã nhuyễn nguyên liệu trên và chia làm hai phần: Một phần dùng để uống, chiêu với rượu hoặc nước ấm; phần còn lại đem đắp lên vết rắn cắn. 
• Ngoài ra, cần phải kết hợp với hút nọc rắn tại vết cắn để không gây hại đến các cơ quan của cơ thể.

Một số lưu ý khi sử dụng cây rau dền gai để đạt hiệu quả tốt nhất

Áp dụng bài thuốc chữa gai cột sống với rau dền gai có hiệu quả tích cực không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố:

• Cơ địa khác biệt của mỗi người và mức độ nặng hay nhẹ của triệu chứng bệnh lý.
• Chế độ sinh hoạt và luyện tập thể dục của từng người.

Bên cạnh đó, đối với loại thảo dược có dược tính, nếu không được sử dụng đúng mục đích có thể ảnh hưởng xấu cho cơ thể người bệnh. Như vậy, khi sử dụng rau dền gai, bạn cần lưu ý đến những điều sau đây:

• Bài thuốc từ cây dền gai chỉ sử dụng trong ngày, không để qua đêm để tránh đau bụng khi dùng.
• Tác dụng của cây dền gai thường khá chậm nên bạn cần kiên trì khi sử dụng
• Tham khảo ý kiến của thầy thuốc để tránh nhầm lẫn với những loại cây dền gai mọc dại.
• Nếu xuất hiện các triệu chứng buồn nôn, đau đầu, đau bụng, hoa mắt thì cần ngưng sử dụng cây dền gai ngay lập tức
• Không dùng cây dền gai với những thực phẩm như thịt ba ba
• Phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng cây dền gai.

Trên đây là một số thông tin về cây dền gai cùng những tác dụng của cây dền gai đối với sức khỏe. Hy vọng rằng những kiến thức này có thể hỗ trợ bạn điều trị một số bệnh lý hiệu quả. Bên cạnh đó, bạn có thể chọn cho mình một chiếc ghế massage giúp tăng cường hoạt động trao đổi chất của cơ thể. Từ đó, các tế bào sẽ tổng hợp và sử dụng những dưỡng chất từ cây dền gai một cách hiệu quả nhất.