U xơ vòm mũi họng: Nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng ngừa

U xơ vòm mũi họng là căn bệnh phổ biến thường gặp với số lượng ngày tăng lên. Căn bệnh này có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu người bệnh không được chẩn đoán, điều trị đúng cách. Vậy nguyên nhân nào gây nên bệnh lý này? Phương pháp chẩn đoán và điều trị của bệnh ra sao? Bạn đọc hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để tìm hiểu rõ hơn thông tin về tình trạng trên. 

Tìm hiểu về bệnh u xơ vòm mũi họng

U xơ mạch vòm mũi họng (tên tiếng anh: Juvenile Nasopharyngeal Angiofibroma – JNA) hay u xơ vòm mũi họng là khối u lành tính, phát sinh và phát triển tại vùng cửa mũi sau và vòm mũi họng. Tuy đây là một khối u lành tính, thế nhưng u sẽ có khả năng lan rộng, phá hủy xương mạnh và nguy hiểm tới tính mạng người bệnh nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời. 

Bệnh thường gặp ở trẻ nam trong độ tuổi thiếu niên. Trước kia những người bị u xơ vòm mũi họng sẽ được mô tả với bộ mặt khủng khiếp như: mũi nở rộng, nhãn cầu lồi ra khỏi hốc mắt, má phồng lổn nhổn như đá cuội. Thế nhưng ngày nay chúng ta không còn thấy mức độ nặng nề như thế nữa bởi bệnh đã được phát hiện sớm hơn. Bệnh nhân u xơ vòm mũi họng thường đến viện sau khi xuất hiện dấu hiệu chảy máu mũi, tái phát từng đợt, ban đầu tự cầm và sau càng ngày càng chảy máu nhiều hơn, khó cầm máu hơn. 

Nguyên nhân gây ra u xơ vòm mũi họng

U xơ vòm mũi họng là bệnh lý phổ biến ở tuổi dậy thì, thường gặp ở nam giới độ tuổi từ 15-25. Nguyên nhân chính xác của bệnh lý này cho đến nay vẫn chưa được xác định một cách chính xác. Thế nhưng đã có nhiều giả thiết được đưa ra để giải thích cho căn nguyên gây bệnh này, cụ thể:

• Sự phát triển của u xơ vòm mũi họng liên quan đến nội tiết trong giai đoạn dậy thì. Khối u sẽ xuất phát từ loại mô có mang hormon kích thích corticoid giới tính tại đầu trong của sụn cuốn mũi. Điều này giải thích vì sao u xơ vòm mũi họng rất hiếm có sau tuổi trưởng thành.
• Một số giả thuyết khác lại cho rằng u hình thành từ sụn lúc phôi thai của mảnh xương chũm; do kích thích cốt mạc (màng xương) nền sọ bởi viêm VA mạn tính; do rối loạn về cốt hoá của xương nền sọ; hoặc u xuất phát từ những tế bào nhánh tận cạnh hạch không ưa chrôm của động mạch hàm trong;…

Dấu hiệu của u xơ vòm mũi họng

Bệnh u xơ vòm mũi họng là kết quả của quá trình tích tụ các chất tạp trong các túi xoang vòm mũi họng, gây viêm nhiễm, sưng tấy. Theo đó, dấu hiệu thường gặp của căn bệnh này gồm: 

• Tắc ngạt mũi một bên và triệu chứng này ngày càng gia tăng. Trường hợp bệnh phát triển tại giai đoạn muộn thì khối u sẽ phát triển to ra và có thể làm lấp hốc mũi 2 bên và ngạt tắc cả 2 bên.
• Thường xuyên chảy nước mũi, có nhiều chất nhầy ở 2 bên hốc mũi.

• Chảy máu cam nhưng không xác định được nguyên nhân, ban đầu có khả năng tự cầm tuy nhiên sau đó sẽ phải có sự can thiệp của y tế thì mới cầm được máu.
• Bị ù tai, thính lực giảm sút do khối u ngày càng phát triển và ép vùng loa vòi tai.
• Người bệnh có dấu hiệu gầy gò ốm yếu, xanh xao do mất máu kéo dài và hô hấp gặp khó khăn do bị tắc mũi.
• Xuất hiện khối u màu hồng nhạt tại hốc mũi. Kéo theo đó là giọng nói sẽ biến đổi theo thời gian.
• Mắt thường xuyên bị đau nhức.
• Dùng ngón tay để sờ vòm thấy mật độ khối u chắc và có thể dính máu tại đầu ngón tay.
• Ngoài ra, người bị u xơ vòm mũi họng còn xuất hiện các biểu hiện khác như: hàm bị cứng, tai một bên bị đau,  mắt lồi, giảm khứu hay mất khứu giác,…

Dấu hiệu nhận biết của mỗi người sẽ khác nhau do kích thước khối u và mức độ mắc bệnh. Vì vậy khi có triệu chứng bất thường, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, điều trị đúng cách.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh u xơ vòm mũi họng 

Nếu không phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, u xơ vòm mũi họng có thể phát triển không kiểm soát và lan rộng sang các vùng khác nhau trên cơ thể. Thậm chí, khối u còn có thể xâm nhập vào các vùng như: hốc mũi, hốc mắt gây tình trạng lồi, xoang bướm, xoang hàm. Ngoài ra, khối u cũng có thể gây suy yếu cấu trúc hàm ếch, mất xương hàm trên hay gây phồng tấy dưới biểu bì da.

Khoang xương bướm cũng có thể gặp tổn thương khiến tiêu mảnh xương sàng, xâm nhập vào nội sọ. Việc khối u đi vào nội sọ có thể diễn ra ngay trong thời gian ngắn nhưng thường sẽ chỉ được bác sĩ chẩn đoán khi bệnh nhân gặp biến chứng. Tình trạng này rất nguy hiểm và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mạng sống của người bệnh.  

Bệnh u xơ vòm mũi họng diễn biến nhanh hơn và đồng thời tiên lượng xấu hơn đối với những bệnh nhân trẻ tuổi (trong khoảng thời gian 2 năm). Tuy nhiên, nếu bệnh nhân trên 25 tuổi sẽ vẫn có hy vọng ổn định và thậm chí là thoái lui. 

Các biện pháp chẩn đoán bệnh U xơ vòm mũi họng

Chẩn đoán và xác định u xơ mũi họng phải dựa vào lâm sàng:

• Dịch tễ học: bệnh thường gặp ở nam giới tuổi độ từ 15-25.
• Lâm sàng: ngạt mũi kéo dài thường ở 1 bên kèm theo chảy máu mũi tự phát, tự cầm. Bệnh tiến triển thầm lặng trong một thời gian dài sau đó, khi khối u lan rộng sẽ gây chảy máu mũi nhiều lần với số lượng nhiều kèm theo đau tức vùng mặt, mũi, má, mặt đáy sọ, hoặc bị biến dạng vùng mặt.

Khám tai mũi họng thấy khối u màu hồng, xuất hiện tại cửa mũi sau:

• Soi mũi trước: khối u này có thể tràn lấp các hốc mũi hay chỉ chiếm một phần phía sau/sàn mũi, u nhẵn như polyp mũi nhưng căng, trắng đục và mật độ chắc chắn hơn polyp.
• Soi mũi sau: u lấn vào che lấp lỗ mũi sau hoặc đã lan vào vòm mũi họng và che lấp một phần hay cả 2 lỗ mũi sau. Khi quá to, nó có thể che lấp cả vòi Eustachi và đẩy màn hầu phồng lên.
• Sờ vòm bằng ngón tay thấy mật độ khối u, hoặc có dính máu đầu ngón tay.

Cận lâm sàng:

• Chụp cắt lớp vi tính có cản quang giúp đánh giá được tính lan rộng của khối u và gây tắc mạch cấp máu cho u trước khi phẫu thuật. Phim chụp sẽ chỉ giúp đánh giá mức độ lan rộng chứ không giúp đánh giá được bản chất của khối u.
• Sinh thiết là giải phẫu bệnh để chẩn đoán được xác định. Tuy nhiên do khối u dễ chảy máu nên sẽ chỉ nên tiến hành sinh thiết tại phòng mổ.

Điều trị u xơ vòm mũi họng

Thông thường, tình trạng bệnh lý u xơ vòm mũi họng sẽ sử dụng phương pháp phẫu thuật. Theo đó, có 2 trường hợp sau: 

• Trường hợp khối u phát triển sớm, các bác sĩ sẽ thực hiện mổ bằng phương pháp nội soi để loại bỏ khối u. Ưu điểm của phương pháp này đó là không để lại sẹo khi mổ. Thêm vào đó, bạn có thể kết hợp phương pháp này với sự can thiệp mạch nhằm làm tắc mạch máu đang tạo cơ hội phát triển cho khối u. Điều này ít nhiều sẽ tạo điều kiện để quá trình phẫu thuật được diễn ra suôn sẻ cũng như giảm nguy cơ biến chứng do chảy máu.
• Trường hợp khối u có kích thước quá lớn thì sẽ không được chỉ định phẫu thuật. Thay vào đó sẽ sử dụng phương pháp điều trị xạ trị kết hợp cùng với nội tiết tố để nhằm giảm kích thước khối u nhỏ hơn. 

Xem thêm: Công dụng của cây lược vàng chữa viêm họng

Biện pháp phòng ngừa u xơ vòm mũi họng

Bệnh u xơ vòm mũi họng là bệnh lý liên quan đến viêm nhiễm và tạo ra các u xơ tại vòm họng. Hiện nay chưa có biện pháp để chữa trị cụ thể. Tuy nhiên một số biện pháp dưới đây sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và làm giảm đi các triệu chứng của bệnh. Cụ thể như: 

• Thay đổi lối sống lành mạnh: Hãy duy trì lối sống lành mạnh và khoa học. Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm, nhiễm trùng. Đặc biệt, hãy tập trung bổ sung chất dinh dưỡng cần thiết, ngủ đủ giấc để tăng cường sức đề kháng. 
• Tránh tiếp xúc với chất kích thích: Nếu bạn được chẩn đoán bị bệnh u xơ vòm mũi họng, bạn cần hạn chế tiếp xúc với chất kích thích. Trong đó bao gồm: bụi bẩn, hóa chất, khói thuốc lá hoặc các chất gây dị ứng khác có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, sưng tấy vòm mũi họng.

• Giữ vệ sinh sạch sẽ: Cần chắc chắn rằng cơ thể được vệ sinh sạch sẽ và rửa tay thường xuyên trước, sau khi ăn. Điều này giúp ngăn ngừa virus và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể tốt nhất. 
• Hạn chế tiếp xúc: Bạn cần phải tránh tiếp xúc trực tiếp đối với những người bị bệnh viêm nhiễm vòm họng hoặc các bệnh khác liên quan. Đặc biệt không sử dụng chung đồ dùng cá nhân hoặc ăn uống chung với người mắc bệnh. 
• Kiểm tra định kỳ: Cần phải đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế để thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Bài viết trên đây của GDV Sport là toàn bộ thông tin chia sẻ về nguyên nhân, dấu hiệu và biến chứng nguy hiểm của u xơ vòm mũi họng. Hy vọng những kiến thức trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này để từ đó có cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.