Thoái hóa cột sống là gì?[Nguyên nhân][Triệu chứng][Cách điều trị] hiệu quả tại nhà

Thoái hóa cột sống là bệnh lý mãn tính về xương khớp. Bệnh lý này thường gây ra các triệu chứng như: đau nhức vùng lưng, chân tay tê bì, đau cổ, vai, gáy…. Nếu không phát hiện sớm và điều trị bệnh sẽ ảnh hưởng lớn tới cuộc sống người bệnh và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Để phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả, bài viết dưới đây sẽ chia sẻ với bạn về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị, phòng tránh bệnh hiệu quả nhất.

Thoái hóa cột sống là gì?

Quá trình cơ thể bị lão hóa theo thời gian là điều không thể tránh được. Quá trình cơ thể bị lão hóa có thể dẫn đến nhiều căn bệnh khác nhau, trong đó tiêu biểu là bệnh thoái hóa cột sống. Thoái hóa cột sống có tính chất diễn biến âm thầm, nhưng sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của mỗi bệnh nhân.

Thoái hóa cột sống có thể được xem là quá trình lão hóa tự nhiên, gây nên nhiều biến đổi về hình thái, trạng thái của sụn khớp, đĩa đệm bị mất nước và dần hao mòn. Biến chứng thường gặp nhất bệnh này là thoái hóa cột sống cổ và cột sống thắt lưng.

Thoái hóa cột sống được phân chia theo các loại khác nhau, tùy vào vị trí bị ảnh hưởng như: viêm khớp thoái hóa ở mỏm cơ khớp, thoát vị đĩa đệm do nhân tủy, thoái hóa đốt sống thân do vòm sợi, khớp xương ống và các biến đổi về đĩa đệm như: đĩa đệm bị lồi, thoát vị đĩa đệm.

>>Xem thêm: Thoái hóa cột sống cổ

Triệu chứng thoái hóa cột sống hay gặp

Tùy thuộc vào từng vị trí, bộ phận thoái hóa trên cơ thể, mỗi bệnh nhân sẽ cảm nhận rõ rệt về biểu hiện, triệu chứng khác nhau của thoái hóa cột sống.

Thoái hóa cột sống cổ

Thoái hóa cột sống cổ hay còn gọi là thoái hóa đốt sống cổ sẽ tiến triển qua từng giai đoạn. Ở thời điểm giai đoạn đầu, bệnh thường không có biểu hiện gì nên người bệnh khó phát hiện. Sau một thời gian thường xuất hiện các biểu hiện rõ rệt hơn như: nhức mỏi, đau nhức, gây ra các cơn đau nhiều hơn. Dưới đây là những biểu hiện cụ thể của căn bệnh này:

• Đau nhức cổ, cổ bị cứng không cử động được sau khi ngủ dậy hay khi thay đổi thời tiết trời đổ lạnh, khó cử động các cơ ở cổ. Các cơn đau thường xuất hiện bất thường, có thể đau trong vài giờ hay lâu hơn có thể là vài ngày, sau đó đau lan sang các vùng lân cận như: vai, gáy.
• Đau nhức kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng sái cổ, vẹo cổ. Sau đó sẽ lan ra vùng trán, vùng đầu, vùng chẩm.
• Tê liệt, bả vai bị yếu đi, bàn tay, cánh tay, ngón tay bị mất cảm giác.
• Xuất hiện các biểu hiện: chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, ngáp ngắn, ngáp dài, nấc cụt( biểu hiện Thoái hóa đốt sống cổ C1-C2).
• Cảm giác như có luồng điện di chuyển dọc từ cổ chạy xuống xương sống, lan sang cánh tay xuống đến chân. Khi cử động, cúi cổ về phía trước sẽ cảm nhận rõ ràng hơn.

Thoái hóa cột sống ngực

Tuy không xuất hiện nhiều và thường gặp như thoái hóa cột sống cổ và cột sống thắt lưng, nhưng người bệnh cũng không nên chủ quan về triệu chứng này vì nguy cơ mắc phải vẫn khá cao. Triệu chứng hay gặp về thoái hóa cột sống ngực:

• Khó thở, ngực bị đau tức, vùng lưng giữa bị đau.
• Vùng mạn sườn, dây thần kinh liên sườn đau nhức, khó chịu
• Tiểu tiện, đại tiện mất kiểm soát, đầy bụng, khó tiêu, rối loạn chức năng bàng quang, ruột, đại tiểu tiện.

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Là bệnh lý mãn tính khi vùng khớp và đĩa đệm bị thoái hóa. Có những trường hợp mắc bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng theo độ tuổi mà không xuất hiện bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào, tuy vậy vẫn có trường hợp bệnh nhân có các triệu chứng, dấu hiệu kéo dài sau đó biến mất:

• Các khớp bị cứng, thắt lưng bị đau khi ngồi lâu, không vận động. Lưng bị đau liên tục kéo dài trong nhiều ngày, lan ra vùng hông và chân.
• Gặp khó khăn trong quá trình vận động, cử động các bộ phận trên cơ thể vặn mình, cúi người.
• Chân, tay bị yếu đi, đi lại khó khăn, vận động kém.
• Cơ bắp bị đau, quặn thắt.
• Đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng, sợ độ cao, bị ngã.
• Mất khả năng kiểm soát chức năng của bàng quang và ruột

Khi gặp phải các triệu chứng và biểu hiện về thoái hóa cột sống như ở trên, người bệnh không được chủ quan mà cần đến ngay các phòng khám chuyên khoa để được tư vấn, chẩn đoán và đưa ra kết quả để kịp thời điều trị.

==> Xem thêm: 9 Bệnh cơ xương khớp thường gặp và địa điểm khám bệnh hàng đầu

Nguyên nhân bệnh thoái hóa cột sống

Có nhiều nguyên nhân khác nhau từ chủ quan đến khách quan gây ra bệnh này. Tựu chung lại có 2 nguyên nhân chính dẫn đến bệnh lý này là:

Nguyên nhân nguyên phát

Về tuổi tác, tuổi cao dẫn đến các vấn đề về sức khỏe sẽ yếu dần đi, cơ thể dần suy yếu dẫn đến quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, là điều không thể tránh khỏi. Dẫn đến các thay đổi, biến đổi về hình thái, cấu trúc cột sống: mất nước ở đĩa đệm,  đĩa đệm bị rách bao xơ, hao mòn mô sụn, xơ hóa dây chằng…

Quá trình thoái hóa, lão hóa theo tuổi tác phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt, khả năng vận động, tính chất công việc mỗi người..Có những trường hợp mắc phải bệnh thoái hóa từ rất sớm, tuy nhiên cũng có trường hợp cao tuổi mà không hề bị mắc phải căn bệnh này.

Nguyên nhân thứ phát

• Làm dụng chất kích thích: bia rượu, thuốc lá, thuốc lào, cà phê.
• Tình trạng béo phì cũng là nguyên nhân gây nên căn bệnh thoái hóa cột sống.
• Bê vác, kéo, đẩy, mang các vật nặng sai tư thế.
• Cách tập luyện không đúng trong quá trình thể dục, thể thao, gym.
• Chế độ làm việc quá sức chịu đựng của cơ thể, lao động sớm, lao động nặng từ khi còn trẻ
• Điều kiện sống thiếu thốn, khó khăn, chế độ ăn uống, dinh dưỡng không hợp lý, thiếu chất, không đầy đủ.
• Các chấn thương liên quan đến vùng cột sống khiến các: đĩa đệm hay sụn khớp bị tổn thương. Lâu dần, khả năng chịu lực của cột sống bị suy giảm, dần bị thoái hóa và suy yếu theo thời gian.

Biến chứng của thoái hóa cột sống

Người bệnh thường đặt ra câu hỏi là: thoái hóa cột sống có nguy hiểm đến tính mạng không? Câu trả lời là không. Tuy nhiên nếu không sớm phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ gây ra các biến chứng phức tạp khác và ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt  và sức khỏe người bệnh.

Một số biến chứng của bệnh thoái hóa cột sống:

Gai cột sống

Đây là quá trình hình thành các đốt sống trên xương, dây chằng quanh khớp, sụn đĩa. Gai cột sống xuất hiện trên nhiều vị trí ở xương sống, các biểu hiện thường gặp là: gai cột sống thắt lưng và cột sống cổ. Gai cột sống thường không có biểu hiện cụ thể, rõ ràng nên rất khó nhận biết. Chỉ khi bệnh phát triển đến giai đoạn nặng hay đi khám tổng thể người bệnh mới phát hiện ra căn bệnh này.

Các triệu chứng, biểu hiện thường gặp là: đau buốt vùng lưng và cổ, lan dần ra các chi gây nên đau đớn, rối loạn, tê bì chân tay, các dây thần kinh bị chèn ép gây nên vấn đề huyết áp tụt, khó thở, mất thăng bằng.Tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng người bệnh cần phải được chữa trị sớm để giảm bớt triệu chứng, hạn chế sự phát triển của biến chứng gai cột sống.

Đau dây thần kinh tọa

Được coi là dây thần kinh lớn nhất trong cơ thể người, chạy dọc từ lưng dưới xuống mặt sau của hai ngón chân. Các cơn đau thường rất nghiêm trọng, đau từ vùng cột sống thắt lưng lan ra các vùng xung quanh khác như: hông, đùi, mắt cá chân, cẳng chân.

Cơn đau có mức độ nhẹ nặng khác nhau, khi ngồi lâu, ho, hắt hơi sẽ bị đau nhiều hơn.Nếu bị đau dây thần kinh tọa mức độ nhẹ thì có thể tự khỏi theo thời gian, tuy nhiên trường hợp bị đau kéo dài nhiều ngày không khỏi và có biểu hiện các cơn đau dữ dội lúc này người bệnh cần đi khám để tìm ra phương pháp điều trị sớm.

Gù cong, vẹo cột sống

Biến chứng này ở người lớn tuổi, trung niên, trưởng thành thường bắt nguồn từ bệnh thoái hóa cột sống. Các cơn đau do thoái hóa gây nên khiến bệnh nhân khó chịu, phải thay đổi các tư  thế khác nhau để thích nghi, thời gian lâu dài sẽ ảnh hưởng về hình thái, cấu trúc của cột sống, gây ra tình trạng cong vẹo, gù cột sống.

Cong, vẹo cột sống ở người trung tuổi, trưởng thành thường sẽ khác với cong vẹo cột sống bẩm sinh của trẻ em. Nó gây ra nhiều triệu chứng, biểu hiện như là: căng cơ, khớp bị cứng, đau nhức vùng lưng và thắt lưng. Biến chứng này cũng gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác trên cơ thể như: tim, phổi.

Các biến chứng khác của thoái hóa cột sống

• Bại liệt chân tay, rồi loạn cảm giác.
• Chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, tiền đình
• Hoạt động của tim bị chèn ép bởi sự phối của dây thần kinh gây nên các chứng tim đau đột ngột, nhịp tim rối loạn.
• Dây thần kinh thực vật bị rối loạn gây ra tiểu tiện, đại tiện không tự chủ, mất kiểm soát.

Điều trị thoái hóa cột sống hiệu quả tại nhà

Với mỗi người bệnh khác nhau, Các bác sĩ “chuyên khoa” về cột sống sẽ có những tư vấn và phương pháp điều trị thích hợp khác nhau để phù hợp với tình trạng mỗi người bệnh.

Điều trị nội khoa

Người bệnh cần được bác sĩ chẩn đoán dấu hiệu ban đầu, để được điều trị và tư vấn kê đơn, chỉ định một số loại thuốc hỗ trợ giảm đau như:

• Thuốc hỗ trợ giảm đau tức khắc.
• Thuốc bôi ngoài da giúp chống thoái hóa cột sống , giảm đau tức thì và không để lại tác dụng phụ.
• Thuốc phòng, chống viêm không có chất steroids
• Thuốc làm giãn gân cốt, giãn cơ làm giải thoát căng cứng cột sống.
• Thuốc tiêm vào mô màng cứng chuyên điều trị đau dây thần kinh tọa.
• Thuốc phòng, chống trầm cảm được kê đơn, chỉ định cho người bệnh có biểu hiện muộn phiền, lo âu.

Vật lý trị liệu, hồi phục chức năng

Ngoài phương pháp sử dụng các loại thuốc giảm đau, thuốc tiêm người bệnh có thể kết hợp cả 2 phương pháp dùng thuốc và kết hợp với vật lý trị liệu, hồi phục chức năng như:

• Điều trị bằng các phương pháp sóng tần suất cao giúp người bệnh nhanh chóng giảm cơn đau, tê buốt.
• Phương pháp vật lý trị liệu như: trị liệu bằng nhiệt hồng ngoại, sóng siêu âm, chườm nóng, ngâm cơ thể trong bùn và suối khoáng , xoa bóp, bấm huyệt, massage, châm cứu…
• Sử dụng phương pháp châm cứu hiện đại đó là cấy chỉ, chi phí điều trị thấp và mang lại hiệu quả lâu hơn.
• Sử dụng liệu pháp diện chẩn, giúp ổn định, điều hòa tủy và não bộ,nâng cao sức đề kháng của cơ thể, giúp cơ thể sản sinh ra các dưỡng chất tự nhiên trong máu có tác dụng giảm đau hiệu quả.

Phẫu thuật

Trường phẫu điều trị bệnh bằng phẫu thuật sẽ được các bác sĩ chỉ định đối với trường hợp các bệnh nhân bị mắc hội chứng “đuôi ngựa” ống sống bị hẹp, đốt sống trượt cấp độ 3 – 4, đau cột sống kéo dài 5 – 6 tháng. Người bệnh sẽ được thực hiện các xét nghiệm, chụp chiếu, quy chuẩn về X – quang, phương pháp cộng hưởng MRI, trước khi thực hiện phẫu thuật.

Phương pháp phẫu thuật cột sống chỉ nên thực hiện khi bệnh đã ở giai đoạn nặng và các phương pháp điều trị khác đều không mang lại hiệu quả mong muốn. Tương tự như các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật không thể giúp người bệnh khỏi hoàn toàn tình trạng bệnh, mà chỉ giúp các cơ phục hồi được chức năng, khả năng vận động ban đầu, giảm các chèn ép lên dây thần kinh do các biến chứng mang lại, phục hồi, cân chỉnh đốt sống quay lại trạng thái gần như ban đầu.

Bài tập dành riêng cho người thoái hóa cột sống

• Muốn mang lại sự hiệu quả trong việc điều trị thoái hóa cột sống thì bệnh nhân cần phải có sự kiên trì, kết hợp cả 2 phương pháp sử dụng thuốc và không dùng thuốc. Người bệnh nên tập các bài tập dành riêng cho người thoái hóa cột sống tại nhà như: chạy bộ, đi bộ, kéo giãn cơ, cột sống…
• Ngoài ra thì yoga cũng là một phương pháp luyện tập mang lại tác dụng tích cực đối với người bệnh, mang lại tác dụng nâng cao và cải thiện hệ thống cơ xương khớp. Người bệnh cần lưu ý khi luyện tập, chỉ nên lựa chọn những bài tập có mức độ nhẹ nhàng và đơn giản để tập luyện mỗi ngày.
• Duy trì thường xuyên thói quen luyện tập mỗi ngày, tập luyện 1 – 2 lần/ngày, hiệu quả nhất sẽ là tập luyện vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ.
• Đặc biệt người bệnh thoái hóa có thể kết hợp chạy bộ và đi bộ để tăng cường, cải thiện độ đàn hồi của xương khớp, nâng cao sự dẻo dai của cơ thể, giúp các cơ được thư giãn và mang lại tinh thần thoải mái.
• Phải luôn giữ tinh thần lạc quan, yêu đời, vui vẻ sẽ mang lại hiệu quả tích cực nhất trong việc điều trị bệnh.

Máy massage hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống

Để phòng ngừa va điều trị bệnh thoái hóa cột sống nên sử dụng máy massage thường xuyên. Những loại máy massage cầm tay, máy massage vai gáy, máy massage lưng…. vừa dễ dàng sử dụng lại có nhiều tính năng massage hiện đại giúp người dùng cải thiện hệ thống xương khớp, kích thích quá trình lưu thông khí huyết….

Mỗi ngày chỉ cần sử dụng máy massage kết hợp với phác đồ điều trị của bác sỹ, đảm bảo bệnh thoái hóa của bạn nhanh chóng thuyên giảm, triệu chứng đau nhức mỏi xương khớp cũng không còn.

Thoái hóa cột sống là căn bệnh mang lại ảnh hưởng nghiêm trọng trong cuộc sống, khiến người bệnh đau nhức,căng thẳng, mệt mỏi. Phương pháp tốt nhất là đi khám tại các phòng khám, gặp các bác sĩ chuynê khoa để được tư vấn và điều trị bệnh sớm nhất có thể, tránh các biến chứng hậu quả về sau này.

Câu hỏi thường gặp (3)